مرکب های افست برای چاپ روی سطوح صاف فرموله میشوند از روی لوحه های چاپی که نه سطوح تصویری برآمده و نه گود دارند.افست تنها فرآیند چاپی است که در آن مواد شیمیایی و دارویی نقش اصلی را ایفا می کند . در سیستم های افست مرکب باید از زینک بر روی لاستیک سیلندر(بلانکت) و سپس بر روی کاغذ منتقل گردد. در طی این انتقال ضخامت آن کاهش می یابد بنابر این مرکب باید از قدرت رنگ دهی بالایی برخوردار باشد. این قدرت رنگ دهی توسط رنگدانه پیگمنت تامین می شود پس هرچه مقدار رنگدانه داخل مرکب بیشتر باشد قدرت رنگ دهی لایه نهایی مرکب که بر روی کاغذ منتقل می شود بیشتر است و نیز باید دارای خاصیت سیال باشد بنابراین باید مقداری مایع سیال در مرکب موجود باشد تا رنگدانه ها در آن حرکت کنند .این مایع باید از موادروغنی جلادار باشد و هیچ یک از اجزای مرکب (رنگدانه یا سیال) نباید با محلول حوضچه مخلوط شوند . این یکی از مهم ترین ویژگی های مرکب افست است . این خاصیت سبب می شود هنگامی که مرکب بر روی زینک منتقل می گردد به نواحی چاپ شونده ی خشک بچسبد و به نواحی چاپ نشونده نفوذ نکند
مرکب چاپ افست باید از غلظت بالای رنگینی برخوردار باشد و نباید با آب مخلوط شود . افزایش دمای محیط و نیز هم زدن مرکب در اثر چرخش نوردهای ماشین چاپ افست غلظت مرکب را کاهش می دهد. هرچه خاصیت چسبندگی مرکب بیشتر باشد دارای مقاومت بالای تقسیم شدن است و تقسیم آن توسط نوردها مشکل تر است . مرکب های چاپ افست را مرکب خمیری نیز می نامند
افزایش دما باعث کاهش غلظت و چسبندگی می شود اما هم زدن غلظت را کاهش و چسبندگی را افزایش می دهد . در چاپ چهار رنگمرکب مورد استفاده قرار میگیرد (زرد و قرمزو آبی و سیاه) برای انتقال صحیح رنگ ها در چاپ تر روی تر باید اولین مرکب دارای بالاترین چسبندگی و آخرین دارای کمترین چسبندگی باشد. مرکب ساز باید از نوبت چاپ هر رنگی آگاهی داشته باشد تا بتواند میزان چسبندگی آن ها را درجه بندی کند یا بهترین بازدهی و کیفیت انتقال رنگ ها بدست آید
مرکب هنگامی که در ماشین چاپ است خیس است و وقتی منتقل و چاپ شد باید به صورت لایه ی نازک خشک باشد . مرکب زمانی که چاپ و کاغذ بر روی هم انباشته شد باید به صورت نیمه جامد تا به پشت صفحه بعدی منتقل نشود . اگر این حالت رخ دهد به آن پشت زدن می گویند
مرکب های لترپرس
مرکب های لترپرس برای چاپ از روی سطوح برجسته از قبیل گراورها و الکتروتایپ ها طراحی شده اند . این مرکب ها به طور معمول چسبندگی و ویسکوزیته معتدلی دارند . چاپخانه ها با مرکب های لترپرس که با اکسیداسیون خشک می شوند آشنایی بیشتری دارند . این مرکب ها به صورت خمیر هستند و بیشتر شامل رنگدانه ها و ذرات خشک کن که در حامل روغنی می باشند . همچنین ممکن است شامل رزین ها و ترکیبات گوناگونی باشند تا ویژگی هایی از قبیل براقی و مقاومت وتغییر شکل دهی و ساییدگی و... به آن ها بدهد . مرکب های لترپرسی وجود دارد که با جذب و نفوذ خشک می شود مثل مرکب های چاپ روزنامه و یا با تبخیر خشک می شود مانند مرکب های گرمکن و یا به وسیله ته نشینی خشک می شود
در چاپ برجسته انتقال اطلاعات بر روی سطح چاپی توسط سطح برجسته روی فرم انجام میگیرد . سطحی که چاپ توسط توسط آن صورت میگیرد نسبت به سطح غیر چاپی برجسته تر است . لایه ای از مرکب با ضخامت ثابت به روی فرم انتقال داده میشود سپس با تماس و فشار فرم به روی کاغذ یا سطح چاپی بخشی از مرکب به روی آن انتقال داده میشود و چاپ صورت میگیرد
مرکب های لترست
برای مرکب های لترست محدودیت رنگدانه به خاطر پیشگیری از پخش شدن در مقابل محلول رطوبت زنی وجود ندارد زیرا لترست به مکانیسم رطوبت زنی نیاز ندارد . هر نوع رنگدانه ای که برای لترپرس به کار می رود و برای لترست هم می توان استفاده کرد. مرکب های لترست قوی تر از مرکب های لترپرس هستند ولی به قوت مرکب های متداول افست نیستند
مرکب های گراور
مرکب های گراور مرکب های سیال سریع خشک شونده هستند که باید غلظت و ویسکوزیته کافی داشته باشند تا از درون حفره های حکاکی شده در سیلندر یا لوحه(زینک) رد شوند و آن ها را کور نکنند . این مرکب ها به طور کلی با تبخیر حلال داخل مرکب با استفاده یا بدون استفاده از حرارت خشک می شوند . این مرکب ها باید عاری از ذرات سختی باشند که قادرند سیلندر یا زینک را بخراشند . حلال های بسیار متنوعی در مرکب گراور استفاده می شود که بستگی به زیرلایه حامل آن دارد . این مرکب ها فرارند و اگر به طور صحیح نگهداری نشوند سبب آتش سوزی می گردند . در ماشین های چاپ نشریات از اصلاح حلال استفاده می شود تا آلودگی ناشی از تبخیر حلال ها را محو نماید . مرکب های آب پایه ای ساخته شده اند تا هم خطر آتش سوزی و هم آلودگی حلال آن را از بین ببرد
مرکب های فلکسو گرافی
فلکسوگرافی روشی از چاپ روتاری(دوار) لترپرس است . که لوحه های لاستیکی قابل انعطاف و مرکب های سیال سریع خشک شونده را مورد استفاده قرار می دهند . مرکب های فلکسوتقریبا در هر نوع سطحی در چاپ از کف پوش و کاغذ دیواری گرفته تا سلفون و ورقه های نازک پلاستیکی گوناگون فویل های فلزی و ... استفاده می شود . مرکب هایی که در روش فلکسوگرافی یا چاپ گود به کار برده می شوند حالت مایع دارند و به همین حهت اغلب مرکب مایع نیز نامیده می شوند . مرکب های فلکسو شامل رنگدانه ها و جوهرهای حل شدنی همراه با سیال حامل برندهمواد مرکب می باشند
مرکب های فلکسو یا الکل پایه ای یا آب پایه ای هستند . مرکب های الکل پایه متداول ترند و به وسیله تبخیر خشک می شوند . مرکب های آب پایه کم هزینه ترند و به وسیله تبخیرو یا جذب خشک می شوند
مرکب های چاپ اسکرین
مرکب های چاپ اسکرین اغلب از نوع روغن های خشک شونده هستند گرچه از سایر مرک ها هم می توان استفاده کرد . این مرکب ها غلظت رنگی زیادی دارند و در هر رنگی ساخته می شوند و در آن ها از سیال حامل مناسبی برای موادی که چاپ می شود استفاده می گردد . تمام مرکب هاباید غلیظ و روغنی باشند تا واضح و همواره با مقاومت کم چاپ کنند . ویسکوزیته مرکب چاپ سیلک متوسط می باشد یعنی حالت آن خمیری بین مرکب های فلکسو و لیتوگرافی یا لترپرس است
مرکب های بدون حلال
دو سیستم مرکب جدید توسعه یافته اند تا آلودگی هوا را از روی مرکب حذف نمایند که یکی از آن ها مرکب های کاتالیتیک است . این مرکب ها برای چاپ وب کاربرد دارند و شامل دو مایع پلیمرمانند ملامین و فرمالدیید می باشند که اتصال سراسری جامدی در حضور یک اسید تشکیل می دهند . نوعی جوهرنمک با مخلوط ترکیب می شود تا از هم پیوسته شدن آن ها روی ماشین چاپ و در حرارت های معمولی جلوگیری نماید . هنگامی که کاغذ وب به درون خشک کن می رود و جوهرنمک تجزیه می شودو اتصال سراسری پایمرها به شکل رزین خشک و جامد و ترموست در می آید . این مرکب ها و سیستم های هیبرید شامل مقادیر کمی از حلال غیرفعال می باشند . که در افست وب و در فضاهایی که تنظیم کیفیت هوا به سختی انجام می گیرد استفاده می شوند
مرکب های یو.وی
با توجه به آلودگی محیط زیست و زیان بار بودن حلال های شیمیایی که در فرمولاسیون مرکب چاپ استفاده می شود . یکی از راه حل ها برای کاهش انتشار مواد شیمیایی در محیط استفاده از مرکب های یو.وی می باشد . این نوع مرکب ها در حالت عادی خشک نمی شود . و نور ماوراء بنفش خشک می شود و حلالی را در محیط منتشر نمی کند و زیانی برای چاپچی ندارد
اجزای سازنده مرکب یو.وی عبارتند از : و
یک) رنگدانه : که معمولا از رنگدانه های روتین در بازار می توان استفاده کرد
دو) پیش پلیمر: رزین اصلی است که خواص اصلی مرکب را مانند : چسبندگی و زمان خشک شدن و براقیت و سازگاری و... را تعیین می کند و دارای ویسکوزیته تقریبا بالایی است
سه) تکپار: این رزین معمولا دارای ویسکوزیته ی پایین تری نسبت به پیش پلیمر دارد . و برای تنظیم ویسکوزیته و بهبود خواص جانبی مثل خیس سازی و ... بکار می رود . در حقیقت تکپار مانند حلال در مرکب های معمولی است
چهار) آغازگر نوری : این ماده نسبت به نور یو-وی حساس است . و به محض تاباندن نور یو-وی شروع به آزاد کردن رادیکال می کند . و واکنش بسپارش توسط پیش پلیمر و تکپار انجام می شود . تا در نهایت مرکب خشک شود . اگر این ماده در مرکب وجود نداشته باشد مرکب حتی با تاباندن نور ماوراء بنفش خشک نمی شود
پنج) افزودنی ها: برای بهبود خواسص مرکب از افزودنی ها یی مانند : همتراز کننده ها و خیس سازها و واکس صورت نیاز استفاده می شود
انواع مرکب براساس پروسه ی چاپ
مرکب افست - لیتوگرافی
مرکب های افست برای چاپ روی سطوح صاف فرموله میشوند از روی لوحه های چاپی که نه سطوح تصویری برآمده و نه گود دارند.افست تنها فرآیند چاپی است که در آن مواد شیمیایی و دارویی نقش اصلی را ایفا می کند . در سیستم های افست مرکب باید از زینک بر روی لاستیک سیلندر(بلانکت) و سپس بر روی کاغذ منتقل گردد. در طی این انتقال ضخامت آن کاهش می یابد بنابر این مرکب باید از قدرت رنگ دهی بالایی برخوردار باشد. این قدرت رنگ دهی توسط رنگدانه پیگمنت تامین می شود پس هرچه مقدار رنگدانه داخل مرکب بیشتر باشد قدرت رنگ دهی لایه نهایی مرکب که بر روی کاغذ منتقل می شود بیشتر است و نیز باید دارای خاصیت سیال باشد بنابراین باید مقداری مایع سیال در مرکب موجود باشد تا رنگدانه ها در آن حرکت کنند .این مایع باید از موادروغنی جلادار باشد و هیچ یک از اجزای مرکب (رنگدانه یا سیال) نباید با محلول حوضچه مخلوط شوند . این یکی از مهم ترین ویژگی های مرکب افست است . این خاصیت سبب می شود هنگامی که مرکب بر روی زینک منتقل می گردد به نواحی چاپ شونده ی خشک بچسبد و به نواحی چاپ نشونده نفوذ نکند
مرکب چاپ افست باید از غلظت بالای رنگینی برخوردار باشد و نباید با آب مخلوط شود . افزایش دمای محیط و نیز هم زدن مرکب در اثر چرخش نوردهای ماشین چاپ افست غلظت مرکب را کاهش می دهد. هرچه خاصیت چسبندگی مرکب بیشتر باشد دارای مقاومت بالای تقسیم شدن است و تقسیم آن توسط نوردها مشکل تر است . مرکب های چاپ افست را مرکب خمیری نیز می نامند
افزایش دما باعث کاهش غلظت و چسبندگی می شود اما هم زدن غلظت را کاهش و چسبندگی را افزایش می دهد . در چاپ چهار رنگمرکب مورد استفاده قرار میگیرد (زرد و قرمزو آبی و سیاه) برای انتقال صحیح رنگ ها در چاپ تر روی تر باید اولین مرکب دارای بالاترین چسبندگی و آخرین دارای کمترین چسبندگی باشد. مرکب ساز باید از نوبت چاپ هر رنگی آگاهی داشته باشد تا بتواند میزان چسبندگی آن ها را درجه بندی کند یا بهترین بازدهی و کیفیت انتقال رنگ ها بدست آید
مرکب هنگامی که در ماشین چاپ است خیس است و وقتی منتقل و چاپ شد باید به صورت لایه ی نازک خشک باشد . مرکب زمانی که چاپ و کاغذ بر روی هم انباشته شد باید به صورت نیمه جامد تا به پشت صفحه بعدی منتقل نشود . اگر این حالت رخ دهد به آن پشت زدن می گویند
مرکب های لترپرس
مرکب های لترپرس برای چاپ از روی سطوح برجسته از قبیل گراورها و الکتروتایپ ها طراحی شده اند . این مرکب ها به طور معمول چسبندگی و ویسکوزیته معتدلی دارند . چاپخانه ها با مرکب های لترپرس که با اکسیداسیون خشک می شوند آشنایی بیشتری دارند . این مرکب ها به صورت خمیر هستند و بیشتر شامل رنگدانه ها و ذرات خشک کن که در حامل روغنی می باشند . همچنین ممکن است شامل رزین ها و ترکیبات گوناگونی باشند تا ویژگی هایی از قبیل براقی و مقاومت وتغییر شکل دهی و ساییدگی و... به آن ها بدهد . مرکب های لترپرسی وجود دارد که با جذب و نفوذ خشک می شود مثل مرکب های چاپ روزنامه و یا با تبخیر خشک می شود مانند مرکب های گرمکن و یا به وسیله ته نشینی خشک می شود
در چاپ برجسته انتقال اطلاعات بر روی سطح چاپی توسط سطح برجسته روی فرم انجام میگیرد . سطحی که چاپ توسط توسط آن صورت میگیرد نسبت به سطح غیر چاپی برجسته تر است . لایه ای از مرکب با ضخامت ثابت به روی فرم انتقال داده میشود سپس با تماس و فشار فرم به روی کاغذ یا سطح چاپی بخشی از مرکب به روی آن انتقال داده میشود و چاپ صورت میگیرد
مرکب های لترست
برای مرکب های لترست محدودیت رنگدانه به خاطر پیشگیری از پخش شدن در مقابل محلول رطوبت زنی وجود ندارد زیرا لترست به مکانیسم رطوبت زنی نیاز ندارد . هر نوع رنگدانه ای که برای لترپرس به کار می رود و برای لترست هم می توان استفاده کرد. مرکب های لترست قوی تر از مرکب های لترپرس هستند ولی به قوت مرکب های متداول افست نیستند
مرکب های گراور
مرکب های گراور مرکب های سیال سریع خشک شونده هستند که باید غلظت و ویسکوزیته کافی داشته باشند تا از درون حفره های حکاکی شده در سیلندر یا لوحه(زینک) رد شوند و آن ها را کور نکنند . این مرکب ها به طور کلی با تبخیر حلال داخل مرکب با استفاده یا بدون استفاده از حرارت خشک می شوند . این مرکب ها باید عاری از ذرات سختی باشند که قادرند سیلندر یا زینک را بخراشند . حلال های بسیار متنوعی در مرکب گراور استفاده می شود که بستگی به زیرلایه حامل آن دارد . این مرکب ها فرارند و اگر به طور صحیح نگهداری نشوند سبب آتش سوزی می گردند . در ماشین های چاپ نشریات از اصلاح حلال استفاده می شود تا آلودگی ناشی از تبخیر حلال ها را محو نماید . مرکب های آب پایه ای ساخته شده اند تا هم خطر آتش سوزی و هم آلودگی حلال آن را از بین ببرد
مرکب های فلکسو گرافی
فلکسوگرافی روشی از چاپ روتاری(دوار) لترپرس است . که لوحه های لاستیکی قابل انعطاف و مرکب های سیال سریع خشک شونده را مورد استفاده قرار می دهند . مرکب های فلکسوتقریبا در هر نوع سطحی در چاپ از کف پوش و کاغذ دیواری گرفته تا سلفون و ورقه های نازک پلاستیکی گوناگون فویل های فلزی و ... استفاده می شود . مرکب هایی که در روش فلکسوگرافی یا چاپ گود به کار برده می شوند حالت مایع دارند و به همین حهت اغلب مرکب مایع نیز نامیده می شوند . مرکب های فلکسو شامل رنگدانه ها و جوهرهای حل شدنی همراه با سیال حامل برندهمواد مرکب می باشند
مرکب های فلکسو یا الکل پایه ای یا آب پایه ای هستند . مرکب های الکل پایه متداول ترند و به وسیله تبخیر خشک می شوند . مرکب های آب پایه کم هزینه ترند و به وسیله تبخیرو یا جذب خشک می شوند
مرکب های چاپ اسکرین
مرکب های چاپ اسکرین اغلب از نوع روغن های خشک شونده هستند گرچه از سایر مرک ها هم می توان استفاده کرد . این مرکب ها غلظت رنگی زیادی دارند و در هر رنگی ساخته می شوند و در آن ها از سیال حامل مناسبی برای موادی که چاپ می شود استفاده می گردد . تمام مرکب هاباید غلیظ و روغنی باشند تا واضح و همواره با مقاومت کم چاپ کنند . ویسکوزیته مرکب چاپ سیلک متوسط می باشد یعنی حالت آن خمیری بین مرکب های فلکسو و لیتوگرافی یا لترپرس است
مرکب های بدون حلال
دو سیستم مرکب جدید توسعه یافته اند تا آلودگی هوا را از روی مرکب حذف نمایند که یکی از آن ها مرکب های کاتالیتیک است . این مرکب ها برای چاپ وب کاربرد دارند و شامل دو مایع پلیمرمانند ملامین و فرمالدیید می باشند که اتصال سراسری جامدی در حضور یک اسید تشکیل می دهند . نوعی جوهرنمک با مخلوط ترکیب می شود تا از هم پیوسته شدن آن ها روی ماشین چاپ و در حرارت های معمولی جلوگیری نماید . هنگامی که کاغذ وب به درون خشک کن می رود و جوهرنمک تجزیه می شودو اتصال سراسری پایمرها به شکل رزین خشک و جامد و ترموست در می آید . این مرکب ها و سیستم های هیبرید شامل مقادیر کمی از حلال غیرفعال می باشند . که در افست وب و در فضاهایی که تنظیم کیفیت هوا به سختی انجام می گیرد استفاده می شوند
مرکب های یو.وی
با توجه به آلودگی محیط زیست و زیان بار بودن حلال های شیمیایی که در فرمولاسیون مرکب چاپ استفاده می شود . یکی از راه حل ها برای کاهش انتشار مواد شیمیایی در محیط استفاده از مرکب های یو.وی می باشد . این نوع مرکب ها در حالت عادی خشک نمی شود . و نور ماوراء بنفش خشک می شود و حلالی را در محیط منتشر نمی کند و زیانی برای چاپچی ندارد
اجزای سازنده مرکب یو.وی عبارتند از : و
یک) رنگدانه : که معمولا از رنگدانه های روتین در بازار می توان استفاده کرد
دو) پیش پلیمر: رزین اصلی است که خواص اصلی مرکب را مانند : چسبندگی و زمان خشک شدن و براقیت و سازگاری و... را تعیین می کند و دارای ویسکوزیته تقریبا بالایی است
سه) تکپار: این رزین معمولا دارای ویسکوزیته ی پایین تری نسبت به پیش پلیمر دارد . و برای تنظیم ویسکوزیته و بهبود خواص جانبی مثل خیس سازی و ... بکار می رود . در حقیقت تکپار مانند حلال در مرکب های معمولی است
چهار) آغازگر نوری : این ماده نسبت به نور یو-وی حساس است . و به محض تاباندن نور یو-وی شروع به آزاد کردن رادیکال می کند . و واکنش بسپارش توسط پیش پلیمر و تکپار انجام می شود . تا در نهایت مرکب خشک شود . اگر این ماده در مرکب وجود نداشته باشد مرکب حتی با تاباندن نور ماوراء بنفش خشک نمی شود
پنج) افزودنی ها: برای بهبود خواسص مرکب از افزودنی ها یی مانند : همتراز کننده ها و خیس سازها و واکس صورت نیاز استفاده می شود
انواع خشک کردن مرکب
روش فیزیکی (خشک و یا جذب)
اکسیداسیون
تبخیر حلال از سطح چاپ
روش شیمیایی
استفاده از اشعه های تابش